Designers kunnen niet stilzitten.

In 2008 vroeg de Royal Society for the Encouragement of Arts, Manufactures and Commerce het Britse designerduo Edward Barber en Jay Osgerby een concept te ontwikkelen om de nieuwe Royal Society of Arts Academy in Tipton in te richten. Naast het opstellen van een planning zochten ze naar geschikte meubels en ontdekten ze een gat in de markt voor schoolstoelen die compatibel waren met de leermethodes van de 21e eeuw: de Polyprop Chair van Robin Day uit 1963 was de laatste baanbrekende stoel die in scholen gebruikt werd, en daarvoor was hij zelfs niet ontworpen. Latere innovaties bleven beperkt tot het zoeken naar steeds goedkopere modellen. Het feit dat deze bijna allemaal gebaseerd waren op verouderde pedagogische concepten (statisch onderwijzen aan leerlingen die recht naar voren kijken, rechtop moeten zitten en stil moeten luisteren) was blijkbaar minder belangrijk.

Barber en Osgerby gingen de uitdaging van die situatie aan. Ze stelden een lijst op met ergonomische, economische en esthetische eigenschappen die volgens hen in een moderne schoolstoel voor jonge studenten aanwezig moesten zijn: onverwoestbaar, licht, eenvoudig te produceren, stil, stapelbaar, kleurrijk en volledig recyclebaar. En hij moest beweging toelaten. Om te voldoen aan deze complexe lijst was een revolutionaire stoel nodig, een nieuwe manier van zitten.

Ze hadden al wat contact gehad met Vitra en wisten dat het bedrijf betrokken was bij een onderzoeksproject met het Zwitserse Federale Instituut voor Technologie (ETH Zürich) over ‘dynamisch zitten’ in verband met bureaustoelen. Daarom zagen de ontwerpers deze opdracht als een ideaal startpunt voor een eerste gezamenlijke project. De resultaten van het ETH-onderzoek waren duidelijk: een voorwaarts gekantelde zitpositie helpt fysieke kwalen te voorkomen en bevordert de circulatie, waardoor je je ook beter kunt concentreren. Vitra had net zo veel interesse in het idee van Barber-Osgerby en zo begon een intensief ontwerpproces dat meer dan twee jaar zou duren.

Het eerste uitgangspunt was dat de constructie van de stoel verschillende zitposities zou bevorderen en het lichaam (en de geest) actief zou houden. Hierdoor werden er talloze technische tekeningen, verscheidene modellen van kunsthars en in totaal meer dan 30 prototypes gemaakt. De eerste tien combineerden een schaal met een metalen onderstel en dienden om technische problemen op te lossen, fouten te elimineren en de stapelbaarheid en de kantelfunctie te verfijnen: de stoel moest op een beheerste manier naar voren kunnen kantelen zodat de stoel stabiel bleef voor de gebruiker. Qua vorm zagen de eerste modellen er heel anders uit dan het uiteindelijke product. Na verloop van tijd werden er nog 20 nieuwe prototypes geproduceerd, nu volledig van kunststof, en het werd duidelijk dat dit het materiaal was dat aan alle noodzakelijke vereisten kon voldoen. Uiteindelijk was een kantelfunctie met een hoek van negen graden aan de voorkant van de glijders mogelijk zonder de complexe technologie van een bureaustoel te gebruiken. En aangezien de stoel in educatieve omgevingen zou worden ingezet, moest hij onderworpen worden aan een reeks strenge tests om te voldoen aan de kwaliteits- en veiligheidsnormen in verschillende landen, wat gepaard ging met extra aanpassingen om de structurele details te perfectioneren.

Eindelijk was het ontwerp van de stoel dan af. Niet alleen is de naam ‘Tip Ton’ een onomatopee van de twee zitposities, maar het verwijst ook naar het oorspronkelijk project voor de school in Tipton. De apparatuur die gebruikt werd om Tip Ton te produceren uit spuitgegoten polypropyleen weegt meer dan 20 ton, terwijl de stoel zelf slechts 4,5 kilogram weegt. Tijdens het ontwikkelingsproces werd het voor Vitra en Edward Barber en Jay Osgerby steeds duidelijker dat de stoel meer was dan gewoon een schoolstoel. Het ontwerp en de ‘duale’ zitervaring zijn zo natuurlijk en intuïtief dat hij ook in kantooromgevingen en persoonlijke leefruimtes als een universele zitoplossing kan worden gebruikt.

Hoewel de ontwikkeling van Tip Ton te lang duurde om in de Royal Society of Arts Academy in Tipton gebruikt te worden, zoals oorspronkelijk de bedoeling was, illustreert de visieverklaring van de instelling het proces waarmee Vitra de kracht van goed design toepast: ‘Leren is uitdagend, boeiend, doelgericht en innovatief, het maakt creativiteit, een gevoel van voldoening en een verlangen om te slagen mogelijk.’